Türk Dil Kurumunda Çingene

Türk Dil Kurumu (TDK) internetteki Büyük Sözlük bölümünde Çingene sözcüğünü yazınca kabul edilemez tanımlamaları görmekteyiz.

1-Genellikle argo konuşan, falcılık yapan, yaban otları satan, kimi kez de çalgıcılık yapan, seyrek

görülen bir tip. Kötü kılıklı, seyrek görülen bir tip. BSTS / Gösterim Sanatları Terimleri Sözlüğü 1983)

2-Kötü kılıklı, esmer kadın tipi. ( BSTS / Tiyatro Terimleri Sözlüğü 1966).

Tanımlamaların içeriğine bakıldığında küçümseyici, ayrımcı, ötekileştirme ,  toplumda yeri olmayan topluluk olarak göstermektedir.

Türkiye’de yaşayan Çingeneler / romanlar Türk Milli Birliğini benimsemiş bu toprakların seyrek görülen tipleri değildir. Türkiye’de tahminen 3 milyona yakın topluluktur. Kendilerine özgü dili ve kültürü vardır. Yoksullukla mücadele eden, yaşama tutunmaya çalışan bu insanlar  sevgi ve kardeşlik duyguları içindedir.Kötü kılıklı seyrek görülen bir tip tanımlaması  iğrenç bir tanımdır.Sanki bu insanlar uzaydan geldi.Çingeneler yer  yüzü insanlarıdır. Yüzümüzün esmerliğinden hiçbir zaman utanmadık.Yeter ki, insanlığımızdan utanmayalım. Çingene/romanların kendilerine özgü dilleri vardır. Konuştukları dil toplumun anladığı dildir.

Bu aşamada ister istemez ; siyasetçiler veya devletin ilgili bürokratları bazen ne hikmetse ‘Romanlar ülkemizin birinci sınıf vatandaşıdır’ diyebiliyorlar. Birinci sınıf vatandaşlık sözü Türk Dil Kurumunun büyük sözlükteki tanımlaması  gibi kalacaksa bizler birinci sınıf vatandaş olmak istemiyoruz.Böyle bir beklentimiz de zaten hiç olmadı.Amacımız diğer bireyler gibi eşit sosyal haklara erişmek istiyoruz.Kendilerine  özgü giyim tarzını  kötü kılıklı benzetmeyi hakaret sayarız.Türk Dil Kurumu büyük sözlükteki  tanımlamayı değiştirmesini istiyoruz

 Edirne roman eğitim gönüllüleri derneği başkanı

Turan Şallı